پایش دمای شب‌هنگام سطح زمین در گستره ایران مبتنی بر برونداد سنجنده MODIS

برآورد دمای سطح زمین (LST) برای طیف گسترده ایی از برنامه‌ریزی‌های کاربردی مانند کشاورزی، جزیره حرارتی شهری (UHI)، مدیریت انرژی، فرین‌های آب  هوایی و مطالعات دگرگونی آب و هوایی کاربرد دارد. فرآورده‌های LST مودیس به به‌صورت پیوسته و در ردیف‌های منظم ارائه می‌شوند و تغییرات فضایی-زمانی را به شکل محصولات روزانه، هشت‌روزه و ماهانه به‌صورت جهانی پردازش می‌کنند. هدف از این پژوهش واکاوی برونداد داده‌های سنجنده مودیس به‌منظور توزیع دمای شب­هنگام سطح زمین در گستره ایران است. به این منظور داده‌های دمای سطح زمین مودیس که با استفاده از خوارزمیک روز-شب تولید شدند؛ برای دوره آماری 2001- 2015 میلادی مبتنی بر برونداد فرآورده موسوم به MOD11C3 (V5) استخراج گردید. سپس آرایه­ای به ابعاد 62258×4855 تشکیل شد. در این آرایه 62258 تعداد یاخته‌ها با تفکیک مکانی 5 کیلومتر و 4855 نماینده روزها تعیین و در گام بعدی این آرایه به 62258×12 تقلیل یافت که 12 نماینده ماه­های سال می­باشد. برای پایش نهایی از روش زمین‌آمار کریجینگ برای پهنه‌بندی دمای سطح زمین استفاده شد. نتایج نشان داد کمینه دمای شب‌هنگام سطح زمین ازنظر زمانی در ماه­های دسامبر تا فوریه رخ می‌دهد و میزان آن تا 20- درجه سلسیوس می‌رسد. ازنظر مکانی نیز این مناطق منطبق بر ارتفاعات و الگوی ناهمواری­ها، به­­ویژه نیمه غربی، شمالی و شمال غرب و شمال خراسان می‌باشد. ماه سپتامبر واسطه دِگرش دمای شب‌هنگام سطح زمین از دوره گرم سال به دوره سرد سال و ماه مارس واسطه دِگرش دوره سرد سال به دوره گرم سال محسوب می‌شود. کانونی از دماهای گرم شب­هنگام سطح زمین در ماه­های مختلف سال قابل‌مشاهده است. ازنظر زمانی این دماهای گرم از آوریل تا سپتامبر بر مناطق گرمسیری حکم‌فرمایی می‌کنند. تنوع دمای شب­هنگام سطح زمین در ایران زیاد است، ارتفاعات و ناهمواری­ها عامل کارسازی در شکل‌گیری وضعیت و میزان دمای شب­هنگام سطح زمین در ایران محسوب می‌شوند. © 2018 Geographical Researches